تنگی مجرا
مردان و زنان زیادی از تنگی مجاری ادراری وکاهش جریان آن شاکی بوده و به پزشک مراجعه میکنند. باریک شدن مجرای ادراری می تواند در کودکان، بزرگسالان، مردان یا زنان اتفاق بیفتد.
این افراد بیان می کنند که ادرارشان باریک می آید و قطره قطره می شود یا احساس می کنند ادرارشان تخلیه نمی شود و در مواردی هم به علت عدم تخلیه مایع منی بیمار ممکن است با شکایت از ناباروری مراجعه کنند.
کاهش خروجی و سرعت پرش ادرار و باریک شدن ادرار به سه علت می تواند اتفاق بیفتد
- - تنگی مجرا
- - بزرگی پروستات : اغلب در مردان بالای 50 سال دیده می شود.
- - اختلال در پمپاژ مثانه : موتور انقباضی مثانه خوب و پرقدرت پمپاژ نمی کند بنابراین ادرار سرعت پرش بالایی نداشته باشد و ادرار در داخل مثانه باقی بماند.
علت تنگی مجرای ادراری
- تصادف و آسیب به مجرا
تصادفات رانندگی که منجر به شکستگی لگن می شود یا سقوط از بلندی یکی ازدلایل مهم ایجاد تنگی است. همچنین انجام ورزشهای رزمی مثل کاراته باعث ضربه به مجرای ادراری و تنگی می شود.
- ختنه
یکی از عوارض تنگی مجرای ادراری عمل ختنه است که در بعضی از بچه ها باعث انسداد و تنگ شدن نوک مجرا می گردد. ختنه در سنین پایین منجر به تنگی مجرا می شود.
- تنگی مادرزادی
ممکن است از بدو تولد کودک دچار تنگی مجرای ادراری باشد.
- آسیب به مجرا حین عمل جراحی
در بعضی از عمل ها از قبیل جراحی پروستات و مخصوصاً سرطان پروستات به علت نوع عمل و حساسیت محل تنگی ایجاد می شود که درصدی از آن با رعایت ظرافت عمل قابل پیشگیری است ولی بعضی موارد غیر قابل اجتناب می باشد.
- عفونت های مقاربتی
در اثر بیماری مقاربتی مثل سوزاک و کلامیدیا می تواند تنگیهای متعدد ایجاد شود. در رأس همه التهاب های مجرای ادراری بیماری سوزاک می باشد که از طریق روابط جنسی از فرد آلوده انتقال پیدا میکند. اگر عفونت مجرای ادراری سوزاک و کلامیدیا درمان خوب نشوند منجر به تنگی مجرا می شود.
- سوند زدن نامناسب
یکی از شایعترین علت تنگی مجرای ادراری آسیب به مجرا حین سوند زدن توسط افراد غیر مجرب می باشد. سونداژ باید توسط فرد متخصص انجام شود. اگر سوند رد نشد باید مسیر توسط متخصص ارولوژی آندوسکوپی و علت آن مشخص گردد. زور زدن اضافی باعث خرابی مجرا و تنگی ثانویه خواهد شد.
عوارض تنگی مجرای ادراری
تنگی مجرای ادراری به عنوان مانعی در جلو عملکرد مثانه جهت تخلیه ادراری می باشد بنابراین موجب
- باقی ماندن ادرار در داخل مثانه
- رسوب و ایجاد سنگ مثانه.
- ایجاد عفونت های عود کننده و مقاوم به درمان.
- پس زده ادرار باقیمانده به کلیه ها و ایجاد نارسایی کلیه ها
- ایجاد احتباس ادراری
- باعث و اختلال در پمپاژ مثانه و ضخیم شدن عضلات مثانه
علائم و نشانه های تنگی مجرا
- باریک و ضعیف شدن جریان ادراری.
- تاخیر در شروع ادرار.
- قطع و وصل شدن.
- احساس فوریت در ادرار کردن .
- پرش ویا دو شاخه شدن جریان ادرار.
- احساس عدم تخلیه کامل ادرار.
- سوزش موقع ادرار کردن .
- بی اختیاری ادراری .
- درد ناحیه لگن .
- تورم آلت تناسلی.
- در مواردی ناباروری
درمان تنگی مجرای ادراری
امروزه بهترین و قطعی ترین روش تشخیص تنگی مجرای ادراری سیستوسکوپی (آندوسکوپی مجرا با لوله بسیار باریک ) است که به صورت سرپایی و بدون درد انجام می شود .
نوع درمان بستگی به محل ،شدت و طول آن دارد.
- باز کردن محل تنگی با آندوسکوپی (انترنال یورترتومی)
در مورد طول تنگی کمتر از2 سانتی متر و یا اگر درمحل مناسب باشد می توان با وسیله مخصوص و بدون شکاف و تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی اسپینال محل تنگی را بریده و تا مثانه دیده می شود. طول عمل 15دقیقه تا نیم ساعت بوده و بیمار عصر همان روز مرخص شده باید سه تا پنج روز سوند داشته باشد .
- جراحی باز
اگر طول تنگی زیاد باشد نیاز به عمل جراحی باز دارد. در این عمل قسمت تنگ مجرا بصورت کامل برداشته می شود و دو قسمت مجرا به همدیگر پیوند زده می شود.
- عمل جراحی با استفاده از مخاط دهان.
اگرطول تنگی زیاد باشد مثل بیمارانی که بیماری لیکن اسکلروزیس دارند، از مخاط دهان استفاده شده و مجرای ادراری با آن دریک مرحله بازسازی وترمیم می شود .